Ionawr
Mae’r frenhines yn aros yng nghanol y clwstwr o wenyn fel siâp pêl rygbi ac mi fydd hi’n dechrau dodwy epil newydd i gymryd lle gwenyn fu farw yn ystod y gaeaf.
Mae hi’n anodd dweud yn union am ba mor hir mae mêl wedi bod mewn bodolaeth, gan ei fod mor bell yn ôl. Mae paentiadau mewn ogof yn Sbaen yn dangos tystiolaeth fod dynoliaeth wedi bod yn cadw gwenyn ers 7000 o flynyddoedd Cyn Crist (CC). Fodd bynnag, mae ffosiliau o wenyn wedi eu darganfod a’u dyddio yn ôl i oddeutu 150 miliwn o flynyddoedd yn ôl. Mae’n anhygoel meddwl bod hudoliaeth a phwysigrwydd mêl mewn hanes yn deillio mor bell yn ôl!
Mae'r cofnod cynharaf o gadw gwenyn yn eu cychod gwenyn yn dod o deml o’r enw ‘Teml yr haul’ ger Cairo yn yr Aifft ac mae’n dyddio yn ôl i 2400CC. Mae lluniau o wenyn yn ymddangos yn aml mewn hieroglyffau yn yr Aifft ac roeddent yn cael ei ffafrio gan y Pharoaid ac yn cael eu symboleiddio ar lefel frenhinol.
Roedd yr Eifftiaid hynafol yn defnyddio mêl fel melysydd ac fel rhodd i'w duwiau, a hyd yn oed fel cynhwysyn mewn hylif pêr-eneinio corff yn dilyn marwolaeth. Byddai’r Eifftiaid yn coginio cacennau gan ddefnyddio mêl fel un o’r cynhwysion a’i chynnig i’w duwiau fel offrwm i’w tawelu. Yn ddiweddarach, bu i’r Groegiaid ddilyn yr un traddodiad gyda’u duwiau hwythau.
Roedd y Groegiaid yn gweld y mêl yn bwysig nid yn unig fel rhan o’u bwyd, ond hefyd fel rhan o’u meddyginiaeth i iacháu gwendid. Mae tystiolaeth o fêl yn cael ei ddefnyddio mewn ryseitiau Groegaidd hynafol, gan gynnwys cacennau mêl a chacennau caws a mêl.
Yn ogystal, roedd y Rhufeiniaid yn defnyddio mêl fel rhodd i'r duwiau ac roeddent yn ei ddefnyddio’n helaeth wrth goginio. Drwy gydol yr ymerodraeth Rufeinig, bu i’r broses o gadw gwenyn ffynnu gyda’r Rhufeiniaid.
Unwaith cafodd Cristnogaeth ei sefydlu, bu cynnydd aruthrol yn y defnydd o fêl a chŵyr i ateb y galw ar gyfer canhwyllau eglwys.
Gyda dyfodiad siwgr yn ystod cyfnod mewn hanes o’r enw Dadeni, golygai fod y defnydd o fêl wedi lleihau. Yn yr 17eg ganrif defnyddiwyd siwgr yn fwy ar gyfer melysu diodydd a bwydydd.
Am wybodaeth bellach ar wenyn cysylltwch â Chymdeithas Gwenynwyr Cymru. Mae’r mudiad yn cydweithio gyda nifer o gymdeithasau amrywiol, gan gynnwys ysgolion, i hybu’r wenynen yng Nghymru. https://wbka.com/
Croeso cynnes gan dîm Mêl Bae Ceredigion.
Rydym yn cynhyrchu mêl, gwenyn a chynhyrchion cŵyr gwenyn o safon. Lles ein creaduriaid yw ein blaenoriaeth.
Mae Ceri yn cael ei adnabod o fewn y gymuned am ei sgiliau naturiol ac addfwyn wrth drin gwenyn. Mae ein tîm yn angerddol iawn, gyda ffocws clir ar ddiogelu iechyd a chryfder ein cychod gwenyn sydd yn cynyddu yn niferoedd o hyd. Dim ond y mêl gormodedd sydd yn cael ei gynaeafu, mewn tymor da gallai hyn fod 4 gwaith yn ystod y flwyddyn.
Mae ein cynnyrch i gyd yn dod o’n gwenyn ein hunain, sydd yn cael ei gynaeafu’n foesegol ac yn organig lle yn bosib. Nid yw ein mêl yn cael ei difwyno mewn unrhyw ffordd, sydd yn golygu bod blas a chysondeb yn amrywio yn ystod y flwyddyn. Fel rhan o’n proses, rydym yn hidlo’r mêl cyn potelu er mwyn cadw’r buddion blas ac iechyd.
Ein nod yw i ‘droedio’n ysgafn’ bob amser, wrth alluogi peillio o gefn gwlad annwyl Orllewin Cymru ac i greu cynnyrch cwch gwenyn o ansawdd eithriadol.
Ewch i’r wefan am wybodaeth bellach a blog wythnosol. Diolch am ddarllen.
Hufan Iâ – Blas Mêl
4 Ebrill 2022
Mae Fferm Fêl yr Wyddfa yn fusnes teuluol, wedi'i leoli ym mhentref Llanberis. Wedi ei sefydlu ers dros 30 mlynedd, mae'r busnes wedi tyfu i fod y sefydliad hynod, ond unigryw y mae nawr.
Yn siop Fferm Fêl yr Wyddfa mae'r holl gynhyrchion yn cael eu cynhyrchu'n lleol, gan eu bod yn credu'n gryf mewn cefnogi busnesau lleol, gan stocio ystod eang o fêl, mêdd, gwinoedd ffrwythau, siytni, hufen iâ a chyffeithiau yn ogystal â gemwaith Celtaidd ac anrhegion eraill.
Mae yna hefyd ystafell de a gardd fach brydferth lle gallwch chi fwynhau te hufennog a bwyd wedi'i goginio gartref gyda gwesteion croesawgar.
Mae'r ganolfan gyfeillgar yma yn ganolbwynt o hyrwyddo cynnyrch gwenyn lleol ar lethrau Eryri. Mae'r mêl Cymreig yn cael ei ddefnyddio i gynhyrchu amrywiaeth eang o gynnyrch iachus ac mae’r ganolfan yn bwysig i hyrwyddo pwysigrwydd gwenyn i beillio cnydau, blodau a llysiau.
Mae croeso i chi alw draw unrhyw amser!
Hwrê i’r Hecsagon!
Mae’r gwenyn mêl yn gymdeithas drefnus a galluog iawn, a bydd gwahanol wenyn yn gyfrifol am swyddogaethau penodol yn ystod eu bywyd. Mae hyn yn cynnwys nyrsio, diogelu, glanhau, adeiladu, gwasanaethau'r mamwenyn, ymgymerwyr a chasglwyr bwyd.
Mae hyd bywyd y gwenyn mêl yn amrywio hefyd, gan ddibynnu ar waith neu ddosbarth y gwenyn. Gall y frenhines fyw am nifer o flynyddoedd. Bydd y gweithwyr yn byw am 6 wythnos yn ystod tymor prysur yr haf, a rhwng pedwar a naw mis yn ystod misoedd y gaeaf.
Er mai dim ond yn yr haf yr ymddengys fod y gwenyn mêl yn brysur, y gwirionedd yw ei fod yn bodoli drwy gydol y flwyddyn, drwy glystyru am gynhesrwydd drwy’r gaeaf mewn tymheredd cyson o 93 gradd Fahrenheit yng nghanol y clwstwr.
Mae tri dosbarth o wenyn mêl: mamwenyn, gweithwyr a gwenyn segur.
Mae gwenyn yn rhywbeth pwysig i’w ddathlu. Cliciwch ar y ddolen i ddarganfod mwy o wybodaeth am y wenynen hudolus.
https://www.cynnal.co.uk/cliciadur/papurau/rhifyn_20/index.html?p=3