Mae gan bob ysgol yng Nghymru gyswllt gyda’r Urdd. Mae’r Urdd yn fudiad sy’n darparu cyfleoedd i blant a phobl ifanc fwynhau profiadau trwy gyfrwng y Gymraeg. Sefydlwyd Urdd Gobaith Cymru gan Syr Ifan ab Owen Edwards ym 1922 ac eleni bydd y mudiad yn dathlu ei ganmlwyddiant.
Bwriad Syr Ifan ar y dechrau oedd amddiffyn yr iaith Gymraeg. Er bod dros filiwn o bobl yn siarad Cymraeg ar ddechrau'r ganrif ddiwethaf roedd Syr Ifan yn poeni nad oedd plant yn cael digon o gyfleoedd i fwynhau siarad yr iaith tu allan i’r cartref.
Ers hynny, mae’r Urdd wedi mynd o nerth i nerth ac wedi dathlu sawl carreg filltir. Agorwyd Adran gyntaf yr Urdd yn Treuddyn Sir Y Fflint ym 1922 ac adran gyntaf De Cymru yn Abercynon ym 1924.
Penderfynodd Syr Ifan gynnal gwersylloedd i’r aelodau gan ddod at ei gilydd i gymdeithasu ac ar ôl arbrofi gyda gwersyll symudol agorwyd gwersyll sefydlog cyntaf yr Urdd yn Llangrannog ym 1932, a Glan-llyn ym 1950. Erbyn heddiw mae’r gwersylloedd yn cynnig pob math o brofiadau i ieuenctid Cymru o lethr sgïo i farchogaeth i hwylio a chanŵio ar Lyn Tegid ac, yn ôl gwefan yr Urdd, mae 49,000 yn ymweld â'r gwersylloedd bob blwyddyn! Fe ymddangosodd y cymeriad hoffus Mr Urdd am y tro cyntaf ym 1976 a bydd ei bresenoldeb yn siŵr o fod yn amlwg yn nathliadau canmlwyddiant.
Ydych chi erioed wedi mynychu Eisteddfod neu fabolgampau’r Urdd?
Cynhaliwyd yr Eisteddfod gyntaf yr Urdd yng Nghorwen ym 1929 a’r mabolgampau ym 1932.
Os ewch chi ar wefan presennol yr Urdd fe welwch fod y mudiad yn cynnig llawer mwy i’w haelodau yma yng Nghymru a dramor. Mae’r Urdd wedi sefydlu partneriaethau ar draws y byd, un o’r rhain yw Disneyland ym Mharis ble mae cyfle i aelodau gymryd rhan mewn gweithgareddau yno yn ystod dathliadau Cymreig y parc ar Fawrth 1af. Mae Mistar Urdd a Mickey Mouse yn ffrindiau mawr!
Dethlir y canmlwyddiant gydol 2022 ble bydd yr Urdd yn “cydnabod y gorffennol ac arloesi at y dyfodol.”
Mr & Mrs G Jones,
Bryn Hafod,
Nercwys,
Sir y Fflint
19/07/1967
Helo Mam a Dad,
Sut mae pawb? Mae Keith a fi yn cysgu ym mhabell clogwyn yng ngwaelod y cae. Diolch byth bod gen i dortsh, dwi’n cuddio hi yn y sach gysgu. Dwi yn rhannu pabell hefo 4 o fechgyn o Ben Llŷn a phob un yn hoffi pêl droed. Dwi’n cael cinio a swper efo dros 150 bob dydd. Ar y cyfan mae’r bwyd yn reit dda i ddweud y gwir.
Cerddais dros y mynydd i ynys Lochtyn a nofio yn y môr yn Llangrannog heddiw. Fe wnaeth y Swogs wneud cylch o’n cwmpas i’n cadw’n saff i gael chwarae pêl yn y dŵr. Ydy pawb yn iawn adre? Dwi’n cael llawer o hwyl ac mae bechgyn o’n pabell ni yn canu mewn grŵp efo cribau a phapur yn yr eisteddfod tai heno yn y gampfa. Chwythu drwy grib gwallt. Ni sydd am ennill!
Fydda i adre ar y bws ddiwedd prynhawn Gwener.
Hwyl am y tro,
Gareth
Dathlu 100 mlynedd o Urdd Gobaith Cymru
25 Ionawr 2022
Mae’n ddiwrnod mawr i Urdd Gobaith Cymru heddiw wrth i’r mudiad ddathlu ei ben-blwydd yn 100 oed.
Heddiw ar Ddiwrnod Cariad @ Urdd bydd dathliadau canmlwyddiant mudiad ieuenctid cenedlaethol Cymru yn dechrau gyda pharti pen-blwydd ar-lein mwyaf yn hanes y mudiad, gydag ymgais i dorri record byd. Heddiw bydd yr Urdd a’r genedl gyfan yn ymgeisio i dorri record byd Guinness drwy uwchlwytho gymaint â phosib o recordiadau fideo o unigolion, grwpiau a theuluoedd yn canu fersiwn fer o’r gân eiconig, Hei Mistar Urdd, i Twitter a Facebook rhwng 10:45 a 11:45. y.b.
Hei, Mistar Urdd, yn dy coch, gwyn a gwyrdd
Mae hwyl i’w gael ym mhobman yn dy gwmni.
Hei, Mistar Urdd, ty’d am dro ar hyd y ffyrdd
Cawn ganu’n cân i holl ieuenctid Cymru.
Mae dros 80,000 wedi cofrestru i gymryd rhan yn y dathliadau ar y diwrnod gan gynnwys ysgolion, elusennau a grwpiau cymunedol ledled y wlad.
Bydd Sain Ffagan Amgueddfa Werin Cymru yn agor arddangosfa newydd i nodi canmlwyddiant y mudiad a bydd rhai o’n hadeiladau mwyaf eiconig yng Nghymru sef Senedd Cymru, Canolfan y Mileniwm a’r Llyfrgell Genedlaethol yn chwifio baner Cymru neu’n eu goleuo mewn coch, gwyn a gwyrdd fel rhan o’r dathliadau!
Dywedodd Sian Lewis, Prif Weithredwr yr Urdd, “Mae ein dyled ni fel cenedl yn enfawr i weledigaeth Syr Ifan. Mae’r Urdd wedi bod yn fudiad hollol unigryw ac arloesol ers y cychwyn, ac mor berthnasol heddiw i fywydau pobol ifanc ag yr oedd ganrif yn ôl.”
Pen-blwydd hapus iawn i’r Urdd. Ymlaen i’r 100 mlynedd nesaf!
Bathodyn yr Urdd
Wrth ddod yn aelod o fudiad yr Urdd, byddwch yn derbyn bathodyn yn rhan o’ch pecyn aelodaeth. Ond pa mor gyfarwydd ydych â bathodyn yr Urdd?
Crwn oedd y bathodyn cyntaf. Mary, sef dyweddi Syr Ifan, gynlluniodd y cyntaf a dywedodd Syr Ifan ab Owen Edwards wrth blant Cymru a fyddai’n aelodau: “Fe fydd gan bob aelod fathodyn a thystysgrif... mae llun y ddraig goch ar y canol, a’r darian, a lliw gwyrdd y caeau o’i chwmpas, ac o gwmpas y cwbl ceir cylch gyda’r geiriau "URDD GOBAITH CYMRU FACH".
Roedd aelodau yn cael mynediad am ddim i Eisteddfod gyntaf yr Urdd yng Nghorwen yn 1929 ond iddynt wisgo eu bathodyn.
Rhoddwyd bathodyn arbennig i ddysgwyr yn 1930. Ar ôl iddynt feistroli digon o Gymraeg caent fathodyn aelod llawn am ddim.
Yn 1944 crëwyd triban yr Urdd. Y bathodyn crwn a ddefnyddiwyd bob tro cyn hynny. R. L. Gapper gynlluniodd y triban, sy’n symbol perffaith i’r Urdd yn goch, gwyn a gwyrdd.
Gwyn = Crist
Coch = Cyd-ddyn
Gwyrdd = Daear Cymru.
A dyna’r arwyddair “I Gymru, i Gyd-ddyn, i Grist” – dyna’r arwyddair yr adeg honno hyd yn ddiweddar iawn. Mae arwynebedd y tri lliw yn union yr un fath!
Yn 1976 crëwyd y cymeriad Mr Urdd o’r triban fel bathodyn newydd. A phob blwyddyn ers hynny mae’r cymeriad hoffus hwn yn cario eitem i ddathlu’r flwyddyn aelodaeth. Mae’n bosib fod gennych un!
Yn 1996 a’r Urdd yn dathlu 75 mlynedd, rhannwyd bathodyn unigryw wedi ei greu yn arbennig i’w wisgo. Bathodyn crwn lliw aur gyda’r triban yn y canol efo’r rhif 75 a’r geiriau “YR URDD ER MWYN CYMRU” o gwmpas yr ymyl gron.
Mae 2022 yn dathlu 100 mlynedd, ac mae bathodyn arbennig i ddathlu’r achlysur hanesyddol.
A oes gennych gasgliad o fathodynnau? Tybed oes gennych chi un ohonynt?
