Beth yw Masnach Deg?
Yn aml iawn, mae ffermwyr o wledydd o bedwar ban byd yn tyfu ac yn casglu cynnyrch ac yn eu gwerthu fel bod pobl fel ni yng Nghymru yn gallu eu defnyddio neu eu bwyta. Cyn i Fasnach Deg gael ei gyflwyno doedd y ffermwyr ddim yn cael tâl teg am y cynnyrch (cyn lleied â 60c y diwrnod!) ac roedden nhw’n gweithio’n galed mewn amodau gwaith heriol am y canran lleiaf o elw. Mae Masnach Deg yn gwneud gwahaniaeth aruthrol i safon byw y ffermwyr!
Amcanion Masnach Deg yw i sicrhau:
Pythefnos Masnach Deg
Mae Pythefnos Masnach Deg yn cael ei gynnal bob blwyddyn rhwng diwedd Chwefror a dechrau Mawrth gyda’r prif nod o godi ymwybyddiaeth oedolion a phlant o bwysigrwydd prynu nwyddau Masnach Deg. Mae thema wahanol i’r pythefnos bob blwyddyn ac mae 2021 yn canolbwyntio ar sut mae newid mewn hinsawdd yn effeithio ffermwyr ar draws y byd.
Ffeithiau Diddorol:
Ydych chi'n adnabod y label neu'r logo hwn?
Ie, dyma logo Masnach Deg.
Beth yn union allwch chi ei weld yn y logo?
Mae gwahanol bobl yn gweld pethau gwahanol. Mae rhai yn gallu gweld parot a rhai yn gallu gweld deilen werdd. Mae rhai yn gweld y tro du yn y canol fel ffordd yn arwain at ddyfodol gwell.Yr eglurhad mwyaf poblogaidd ydy mai person sydd yn y canol ac mae’r person yma’n cynrychioli’r bobl sydd yng nghanol y system Masnach Deg sef y ffermwr yn dangos ei gynnyrch, siopwr yn prynu neu rywun sy'n brwydro dros ffermwyr sy'n dioddef.
Beth am y lliwiau? Allwch chi ddyfalu pam mai glas a gwyrdd sy’n cael eu defnyddio?
Dywedir fod yr awyr las yn symbol o obaith ar gyfer y gweithwyr a chredir fod y gwyrdd yn symboleiddio tyfiant.
Adnabyddir Martin Luther King Jr fel arweinydd hawliau sifil, gweinidog a dyngarwr o fri a oedd yn rhoi areithiau gyda negeseuon pwysig ynddyn nhw. Ymhlith y rhai pwysicaf mae’r llinell anfarwol ‘mae gen i freuddwyd …’
Ar noswyl Nadolig yn 1967, tra’n siarad o bulpud Eglwys Fedyddwyr yn Atlanta, dywedodd Martin Luther King Jr y geiriau yma wrth gynulleidfa eang:
“Before you finish eating breakfast in the morning, you’ve depended on more than half the world.”
Er bod yr araith yma wedi digwydd dros hanner canrif yn ôl, mae’r geiriau yr un mor berthnasol heddiw.
Am beth ydych chi’n credu ei fod yn sôn?
Meddyliwch:
Mae Sam yn deffro yn y bore ac yn gwisgo dillad cotwm ac yna’n cerdded i gael brecwast. Mae Mam yn rhoi blodau mewn potyn ac yna’n berwi tegell cyn gwneud coffi du gyda dau lwyed o siwgr. Mae Dad yn paratoi brecwast i bawb yn y tŷ. Mae Mam yn bwyta mêl ar dost, Dad yn yfed cwpaned o de a Sam yn cael pancws gyda banana a siocled.
Sawl cynnyrch y gallwch chi weld fan hyn lle mae’n bosib i chi eu prynu nhw gan gefnogi ymgyrch Marchnad Deg?
Siwgr. Mae gan bob un ohonom fag o siwgr yn ein gegin mae’n siŵr! Mae siwgr yn boblogaidd iawn gan ei fod yn felys. Mae pobl yn hoffi rhoi siwgr mewn te neu goffi, neu ar ben pancws. Ceir ei ddefnyddio mewn cacennau hefyd. Ond ydych chi’n gwybod o ble mae siwgr yn dod?
Mae siwgr yn tyfu ar ffurf cansenni sy’n debyg iawn i fambŵ. Mae tua 80% o siwgr y byd yn dod o gansenni siwgr yn debyg i’r rhai yn y llun. Maen nhw’n gallu tyfu’n uchel iawn. Ydych chi’n gallu dyfalu pa mor uchel maen nhw’n tyfu?
Mae rhai yn gallu tyfu hyd at 20 troedfedd o uchder mewn gwledydd trofannol!
Gall ffermwyr gynaeafu’r siwgr 12 – 18 mis ar ôl ei blannu. I’w gynaeafu mae angen llafn miniog gan fod y cansenni’n gryf iawn, a’u torri yn agos at y llawr ac yna dynnu’r dail.
Cyn Masnach Deg doedd ffermwyr siwgr ddim yn cael arian teg am eu cynnyrch. Mae siwgr yn werthfawr iawn i rai gwledydd ac mae llawer o incwm y gwledydd yma yn dod o allforio siwgr ond doedd y ffermwyr ddim yn cael digon o arian. Erbyn heddiw mae dros 62,700 o ffermwyr siwgr yn rhan o Fasnach Deg.
23 Pant y Twyn
Tre’r Afon
AF02 4WR
24/02/2021
Annwyl Miss Parry,
Rydyn ni’n ysgrifennu atoch i’ch perswadio i brynu cynnyrch Masnach Deg ar gyfer yr ysgol. Rydyn ni wedi sylwi nad oes logo Masnach Deg ar y bananas yn y siop ffrwythau amser chwarae. Does dim dwywaith, mae hyn yn siomedig.
Mae Masnach Deg yn ymgyrch gwerth chweil sy’n cynnig cyfleoedd teg i’r ffermwyr sy’n casglu’r cynnyrch. Oni ddylai pawb yn y byd gael cyfleoedd hafal?
Credwn yn gryf y dylid cynnwys cynnyrch Masnach Deg yn y siop ffrwythau a defnyddio rhai wrth goginio ein cinio ysgol blasus. Heb os nac oni bai mae cefnogi ymgyrch Masnach Deg yn sicrhau cyfleodd teg i ffermwyr ar draws y byd. Yn sicr, heb yr ymgyrch yma nid yw’r gweithwyr yn derbyn digon o arian ar gyfer safon byw uchel ac maen nhw’n dioddef oherwydd hyn.
Rydyn ni o’r farn, heb gwestiwn, y dylai bob plentyn gael addysg fel yr addysg ardderchog rydyn ni’n ei dderbyn yma yn Ysgol Ger y Môr. Drwy gefnogi Masnach Deg, yn sicr gallwn ni fel ysgol gyfrannu tuag at wireddu breuddwyd y rhieni o allu fforddio anfon eu plant i’r ysgol.
Rydyn ni’n gobeithio clywed oddi wrthych yn fuan,
Yr eiddoch yn gywir,
Osian and Eila
