Dydd Santes Dwynwen… Dydd Sant Ffolant… Sul y Mamau… Sul y Tadau… y Pasg… pen-blwydd… pen-blwydd priodas… Y Nadolig… mae un anrheg yn siŵr o blesio bob amser…
Ie, siocled!
Mae pobl wedi bod yn rhoi siocled i'w gilydd ers blynyddoedd ond efallai mai'r Frenhines Victoria ddechreuodd yr arfer o roi siocled fel anrheg Nadolig ar ddechrau'r ugeinfed ganrif. Roedd hi eisiau anfon rhodd at ei milwyr oedd yn ymladd yn Ne Affrica yn 1900. Beth anfonodd hi? Bar o siocled mewn tun arbennig.
Siocled amser maith yn ôl
Roedd pobl wedi bod yn mwynhau siocled cyn hyn, hyd yn oed - dros 3,000 o flynyddoedd yn ôl, efallai. Yr adeg yma, roedd coed coco (Theobroma cacao) yn tyfu yng nghoedwigoedd trofannol America Ganol a De America.
Yno, roedd llwythau'r Maiaid a'r Asteciaid yn defnyddio'r ffa i wneud diod siocled ond nid diod siocled fel rydyn ni'n ei hyfed! Roedden nhw'n ychwanegu tsili a sbeisys!
Roedd ffa siocled yn werthfawr iawn. Roedd pobl yn eu defnyddio nhw fel 'arian' i brynu pethau.
Siocled yn dod i Ewrop
Yn ddiweddarach, aeth dynion o Sbaen a'r Eidal i'r ardal a daethon nhw â siocled yn ôl i Ewrop. I ddechrau, dim ond y bobl gyfoethog oedd yn ei yfed. Roedd rhaid aros tan ddiwedd y bedwaredd ganrif ar bymtheg nes cael bar o siocled caled y gallai pobl ei fwyta ac roedd rhaid aros tan ddechrau'r ugeinfed ganrif nes bod y rhan fwyaf o bobl yn gallu fforddio prynu siocled.
Erbyn heddiw, mae gwahanol fathau o siocled ar gael. Rydyn ni'n defnyddio siocled ar gyfer gwneud gwahanol fwydydd.
Cofiwch!
Peidiwch byth â rhoi siocled cyffredin i'ch ci. Mae'r siocled rydyn ni'n ei fwyta yn cynnwys theobromin – sy'n ddrwg iawn i gi!
Parchu’r gweithlu!
Mae siocled Cadbury yn enwog iawn ar draws y byd. Mae'r cwmni'n enwog iawn hefyd oherwydd roedd perchnogion y cwmni'n trin eu gweithwyr yn dda iawn…
John Cadbury ddechreuodd y cwmni yn 1824 mewn siop fach yn Birmingham. I ddechrau, roedd y siop yn gwerthu te a choffi ond, yn 1831, dechreuodd werthu coco a diod siocled.
Yn 1879, agorodd y cwmni ffatri tua 4 milltir tu allan i'r ddinas. Roedd caeau o gwmpas y ffatri lle roedd y gweithwyr yn gallu chwarae criced, pêl-droed a hoci, ac roedd lle arbennig ar gyfer chwarae tennis a sboncen. Roedd gerddi hardd i gerdded ynddyn nhw ac roedd pyllau nofio ar gyfer dynion a merched.
Roedd pentref bach yma ar gyfer y gweithwyr. Roedd y cartrefi'n dda iawn, gydag ystafelloedd golau, braf ac roedd gan bob un ardd lle roedd y bobl yn gallu tyfu llysiau a ffrwythau.
Roedd cymuned agos iawn yma. Roedd y gweithwyr yn teimlo eu bod yn perthyn i deulu agos.
Mae'n bosib mynd i weld y pentref yma heddiw. Bournville yw ei enw.
Ydych chi’n ymwybodol o sefyllfa debyg yng Nghymru ble mae perchnogion cwmni wedi trin eu gweithwyr yn dda?
Gafr mewn hosan
Fydd dim gafr yn eich hosan Nadolig chi eleni ... ond bydd rhai pobl yn derbyn gafr neu eifr fel rhoddion Nadolig.
Byddan nhw'n derbyn y rhoddion hyn drwy gynllun Present Aid.
Beth ydy cynllun Present Aid?
Cynllun arbennig lle rydych chi'n prynu cerdyn rhoddion i ffrind neu i aelod o'r teulu. Mae'r arian rydych chi'n ei dalu am y cerdyn yn cael ei wario ar rodd ar gyfer pobl dlawd mewn gwlad sy'n datblygu. Felly, rydych chi'n rhoi cerdyn i'ch ffrind neu i rywun yn y teulu ond mae'r cerdyn yn dangos eich bod chi wedi rhoi rhodd arbennig i rywun sydd angen eich help mewn gwlad arall.
Pa fath o rodd?
Mae llawer o wahanol fathau o roddion ac maen nhw i gyd yn helpu pobl dlawd, e.e.
a hyd yn oed …
Sut mae prynu'r anrhegion hyn?
Mae'n bosib prynu'r rhoddion hyn:
Mae’n bwysig help eraill os ydych yn gallu. Pam?
Hendref
Ffordd y Dŵr
Rhuthun
Sir Ddinbych
08/11/2020
Annwyl Siân,
Ers mis Medi, mae siopau'r dref wedi bod yn gwerthu papur lapio. Maen nhw wedi bod yn cynnig bargeinion, chwarae teg, e.e. 10 metr o bapur Nadolig hardd am naw deg naw ceiniog! Mae'n edrych yn lliwgar iawn a dw i'n siwr y bydd plant bach wrth eu bodd yn rhwygo'r papur ar fore Dydd Nadolig, er mwyn gweld beth sydd y tu mewn iddo.
Fydda i ddim yn prynu papur arbennig ar gyfer lapio'r anrhegion Nadolig eleni oherwydd mae'n wastraff papur ac yn wastraff arian! Bydda i'n lapio anrhegion - ond bydda i'n ailddefnyddio papur lapio ers y llynedd neu bydda i'n defnyddio pethau eraill fel papur newydd a rhuban, darn o ddefnydd a rhuban, hen fap neu hen boster a rhuban. Bydd hyn yn rhad - ac yn bwysicach, bydd hyn yn wyrdd!
Fydda i ddim yn gyfrifol am dorri unrhyw goeden i lawr er mwyn creu papur! Fydda i ddim yn gyfrifol am wastraffu papur!
Dw i'n gwybod bod rhai pobl yn ailgylchu papur lapio ar ôl agor eu hanrhegion - ond dydy hyn ddim yn bosib bob tro. Allwch chi ddim ailgylchu papur sydd â thâp gludiog arno, na phapur sgleiniog! Ble bydd y papur yma'n mynd ar ôl y Nadolig? I'r bin sbwriel ac yna i'r domen sbwriel.
Cyn i ti fynd ati eleni i lapio'r anrhegion, meddylia am beth dw i wedi ei ddweud os gwelwch yn dda.
Pob hwyl i ti - a mwynha!
Sofia
Pris cyfoeth
Rhoi’n hael
15/10/2020
Bill Gates yw’r ail ddyn cyfoethocaf y byd. Mae ganddo gyfoeth personol o $122.8 biliwn sef dros £86 biliwn yn ein harian ni.
Cafodd Bill Gates ei eni ar 28 Hydref 1955, yn Seattle, Unol Daleithiau America. Roedd ei dad yn gyfreithiwr a'i fam yn athrawes. Pan oedd yn 13 oed, dechreuodd gymryd diddordeb mewn cyfrifiaduron.
Yn 1975, pan oedd yn ugain oed ffurfiodd gwmni gyda’i ffrind o'r enw Micro-Soft, sef cyfuniad o'r geiriau "micro-computer" a "software". Microsoft yw enw'r cwmni erbyn heddiw.
Roedd rhieni Bill a'i fam yn arbennig yn weithgar iawn gydag achosion da. Weithiau, byddai'n mynd â Bill i weld peth o'r gwaith gwirfoddol roedd hi'n ei wneud mewn ysgolion ac yn y gymuned.
Roedd 1994 yn flwyddyn bwysig ym mywyd Bill. Dyma pryd y priododd, ond yn ogystal, dyma'r flwyddyn y bu farw ei fam, a oedd wedi bod mor weithgar gydag achosion da.
Penderfynodd Bill y dylai ddilyn esiampl ei fam.
Rhoi i eraill
Erbyn heddiw, mae'r elusen wedi rhoi biliynau o ddoleri i helpu pobl eraill.
Gyda'u cyfoeth, mae Bill a'i wraig, Melinda, yn helpu i
ymladd yn erbyn polio
achub bywyd babanod sydd newydd eu geni
gwella systemau dŵr a charthffosiaeth mewn gwledydd tlawd
helpu ffermwyr tlawd mewn gwledydd sy'n datblygu i dyfu mwy o gnydau
gwella llyfrgelloedd mewn gwledydd tlawd
helpu myfyrwyr sydd angen help arbennig
cefnogi ysgolion yn America
helpu pobl ddigartref.
Mae'r elusen yn helpu miliynau o bobl ar draws y byd – diolch i haelioni Bill a Melinda Gates.
