Cafodd Gardd Fotaneg Genedlaethol Cymru ei hagor ym mis Mai 2000. Lleolir yr ardd ger Llanarthne yn Nyffryn Tywi, Sir Gaerfyrddin. Mae'r ardd yn atyniad i ymwelwyr ac yn ganolfan ar gyfer ymchwil a chadwraeth botaneg wyddonol. Yno mae tŷ gwydr un-rhychwant mwyaf y byd, a gynlluniwyd gan yr Arglwydd Foster, ac sy'n mesur 110m o hyd a 60 metr o led. Y tŷ gwydr sydd â'r arddangosfa orau o blanhigion hinsawdd y Môr Canoldir yn Hemisffer y Gogledd.
Ers 2000, mae dros 2.5 miliwn o bobl wedi ymweld â'r ardd er mwyn gweld a dysgu am y planhigion a'i phrosiectau ymchwil wyddonol sy'n gysylltiedig â chadwraeth. Mae gan yr ardd gasgliad anhygoel o dros 8000 o wahanol fathau o blanhigion ar fwy na 560 erw o gefn gwlad.
Gardd Fotaneg Genedlaethol Cymru sy'n arwain y ffordd ar gyfer codau bar DNA i blanhigion. Cymru oedd y wlad gyntaf yn y byd i adnabod DNA ei holl blanhigion blodeuo a'i holl gonwydd brodorol. Mae'r wybodaeth hon yn rhoi adnodd enfawr i wyddonwyr ymchwilio i gadwraeth bioamrywiaeth ac iechyd pobl drwy Gronfa Ddata Codau Bar Bywyd. Bydd modd cymharu dilyniannau DNA anhysbys yn y gronfa ddata er mwyn canfod o ba blanhigyn y maen nhw wedi dod.
Gallai’r gwaith codau bar DNA sy’n cael ei wneud yn yr ardd gael ei ddefnyddio mewn nifer o ffyrdd i helpu gwyddonwyr yn y dyfodol. Mae’r enghreifftiau'n cynnwys:
Mae gwaith gwyddonol yr Ardd yn cael ei gydnabod ar lwyfan cenedlaethol a rhyngwladol. Ar hyn o bryd maen nhw wrthi’n adnabod DNA fflora'r gweddill o’r Deyrnas Unedig ac yn ymwneud â phrosiectau rhyngwladol ar ecoleg coedwigoedd glaw.
Beth am fanteisio ar y cyfle i ymweld â'r gerddi i weld drosoch eich hun?
Mae drôns yn boblogaidd iawn ac maent yn cael eu defnyddio i wneud pob math o bethau. Maen nhw’n cael eu defnyddio am hwyl ac yn cael eu defnyddio ar gyfer gwaith proffesiynol.
Amazon yw’r cwmni adwerthu oddi ar y we mwyaf yn y byd ac maent wrthi’n datblygu gwasanaeth dosbarthu gan ddefnyddio drôns. Dyma rai o’r pethau y dylech wybod am wasanaeth drôn Amazon Prime Air.
Croesiad rhwng hofrennydd ac awyren!
Fel hofrennydd, mae’r drôns yn symud yn fertigol wrth godi a glanio. Fel awyren, maent yn symud yn llorweddol wrth deithio. Gall y drôns gyrraedd uchder o 100 medr a chyflymder o 100kya. Ond bydd yn rhaid iddynt ddychwelyd i’r ganolfan ar ôl pob taith er mwyn ailwefru.
Drôns Amrywiol!
Mae’r cwmni wedi arddangos sut y bydd ambell un o’r teclynnau dosbarthu yn edrych, ond byddwn yn gweld amrywiaeth yn hedfan yn yr awyr cyn bo hir. Gydag uchafswm pwysau o bump pwys, peidiwch a disgwyl y bydd y drôn yn dosbarthu set godi pwysau neu deledu i’ch tŷ chi!
Byddwch angen ‘heli-pad’ yn eich gardd!
Wel, ni fydd angen i chi gael ardal enfawr wedi ei tharmacio – nid yw hynny'yn ymarferol – ond mae matiau glanio arbennig gyda logo’r cwmni ar ei ganol ar gael. Mae’r mat yn helpu i dywys y drôn i fan diogel ac esmwyth i lanio. Mae’r mat glanio yn fychan ac ysgafn, felly’n hawdd i’w symud a’i gadw.
Osgoi Colomennod!
Ni fydd y drôns yn hedfan yn llawer uwch ’na brîg bwa Stadiwm Wembley ac felly fydd dim perygl iddo amharu ar awyrennau a hofrenyddion go iawn. Ond maen nhw’n debygol o ddod ar draws ambell aderyn! Yn ffodus, diolch i’w technoleg “synhwyro ac osgoi” sy’n defnyddio camerâu a synhwyryddion, bydd y drôn yn gallu ochrgamu o gwmpas ein ffrindiau pluog!
Byw’n agos!
Er ei fod yn swnio’n hynod o gyffrous, nid yw’r gwasanaeth yn fêl i gyd. Fel eich ffôn a’ch tabled, mae ’na wendid sy’n amharu ar y perfformiad – bywyd y batri! Os nad ydych chi’n byw o fewn ychydig filltiroedd i ganolfan ddosbarthu’r cwmni peidiwch â disgwyl i’ch pryniadau lanio’n daclus yn eich gardd gefn yn fuan!
Gwyddoniaeth Wallgof
Rydym i gyd wedi clywed am ‘fake news’. Mae rhai straeon o fyd gwyddoniaeth mor hurt nes eu bod nhw’n swnio fel newyddion ffug. Dyma bedair stori… ond pa rai sy’n ffug?
Defnyddio ‘pi pi’ i dyfu tomatos yn y gofod!
Mae gwyddonwyr yn yr Almaen yn ymchwilio i ffyrdd o dyfu bwyd yn y gofod gan gynnwys ailgylchu wrin dynol i dyfu planhigion tomato!
Argraffu Caws!
Mae argraffydd 3D fel arfer yn defnyddio deunyddiau fel neilon, plastig, cerameg a metalau i argraffu. Ond mae gwyddonwyr wedi bod yn arbrofi gyda … Chaws! Llwyddon nhw i argraffu sampl fychan o gaws. Efallai, rhyw ddiwrnod yn y dyfodol bydd argraffydd 3D yng nghegin pawb!
Gwefus-gyfrinair!
Mae tîm o Adran Gwyddoniaeth Cyfrifiadureg mewn prifysgol yn Hong Kong wedi datblygu’r dechnoleg i ddefnyddio symudiad gwefusau er mwyn creu cyfrinair. Mae’r dechnoleg biometreg mor glyfar a manwl, mae’n debyg mai’r math yma o gyfrinair fydd y mwyaf diogel.
Llygaid Gwdihŵ!
Mae’n debyg bod modd trawsblannu lens llygaid tylluan i lygaid dynoler mwyn gwella golwg yn y nos. Mae’r dechnoleg sy’n cael ei datblygu ar gyfer milwyr yn UDA.
Lliwiau Llachar
Mae lliwiau yn rhan o’n bywydau pob dydd ac yn rhan o bob agwedd gan gynnwys ein ffordd o feddwl. Allwch chi ddychmygu’r byd heb y lliw gwyrdd er engrhaifft? Rydym yn cysylltu lliwiau â phethau, bwyd, byd natur, teimladau hyd yn oed. Mae rhai o’r cysylltiadau yma yn digwydd heb i ni hyd yn oed feddwl amdanynt. Mae yna lawer o astudiaethau ar sut yr ydym yn dehongli lliwiau a beth mae lliw yn ei gynrychioli.
Dyma arbrawf hwyliog i brofi sut mae eich ymennydd yn ymdopi â lliwiau a geiriau. Mae’r rhan fwyaf o bobl yn gallu darllen gair yn gynt nag adnabod y lliw. Profwch eich hun gan geisio rhestru lliw y geiriau isod yn hytrach na darllen y gair. Amserwch pa mor gyflym allwch chi eu rhestru yn gywir.
Mae lliwiau yn aml yn cael eu cysylltu ag emosiwn. Mae ambell gysylltiad erbyn hyn wedi mynd yn ystrydeb e.e. mae “gweld coch” yn awgrymu bod rhywun wedi gwylltio, neu mae gwyrdd yn cael ei gysylltu â chenfigen. Ond mae’n rhaid cofio bod pawb yn wahanol pan mae hi’n dod at deimladau ac emosiynau. Mae yna astudiaethau gwyddonol o bob math wedi eu gwneud ar liwiau, am liwiau a gyda lliwiau.
Mae'r golau rydym yn ei weld yn cael ei wneud o wahanol lliwiau. Mae ein llygaid yn gallu canfod tri lliw yn unig sef coch, gwyrdd a glas. Trwy gyfuno tri lliw gallwn weld llawer o wahanol liwiau!
Drwy gymysgu golau coch a gwyrdd golau, rydym yn gallu gweld y lliw melyn. Os byddwn yn cymysgu’r tri gyda'i gilydd rydym yn gweld golau gwyn.
Cofiwch fod lliwiau cynradd y gwyddonydd yn wahanol i liwiau cynradd yr arlunydd. Pam?
Y Gwyddonydd Ifanc
Hyb Gofod Gogledd Cymru
18 Tachwedd 2020
Mae gogledd Cymru gam yn agosach at dderbyn cyllid i ddatblygu ‘porthladd awyrennau gofod’. Cyhoeddodd Llywodraeth y Deyrnas Unedig ei bod am roi nawdd gwerth £560,000 ar draws saith ardal i ddatblygu hwb busnes i gefnogi’r diwydiant awyrennau gofod.
Mae’n obeithiol bod ardal ger maes awyr Llanbedr ger Harlech, Gwynedd yn un o’r lleoliadau sy’n cael eu hystyried ar gyfer ‘porthladd awyrennau gofod’ y dyfodol. Dywedodd Gweinidog Busnes Llywodraeth Cymru Ken Skates bod yr arian yn gyfle i Gymru ddatblygu cyfleoedd yn y sector awyrennau gofod a chyflwyno rhaglen waith i gefnogi Strategaeth Gofod Cenedlaethol.
Credir bod gan Gymru amgylchedd a lleoliadau busnes arbennig sy’n cymharu’n ffafriol a gweddill Prydain. Mae cryfderau gan Gymru o ran technoleg gofod, gweithgynhyrchu deunyddiau i’r diwydiant gofod yn ogystal â gwaith ymchwil blaengar sy’n gyrru’r sector yn ein prifysgolion.
Mae cwmnïau busnes sy’n cefnogi’r diwydiant gofod ym Mhrydain Fawr yn cyflogi oddeutu 42,000 o bobl ac yn creu incwm o £15biliwn yn flynyddol.
Eisoes mae’r safle yn Llanbedr wedi derbyn £500,000 gan yr Asiantaeth Ofod Prydeinig i ddatblygu ymchwil i ddulliau i lansio lloerennau a dronau o’r hen faes awyr.
Manteision y lleoliad yw:
Gobaith Asiantaeth Gofod Prydeinig yw defnyddio lleoliadau fel Llanbedr ar gyfer hyfforddi gofodwyr y dyfodol, datblygu’r elfen feddygol i’r sector, lansiadau lloerennau, canolfan ymwelwyr, planetariwm a gwesty.
Dros y misoedd nesaf bydd yr Asiantaeth Gofod yn rhannu fwy o wybodaeth gyda’r cyhoedd. Pwy a wỳr efallai mai chi fydd y gofodwr fyd enwog nesaf!
